Modele biznesowe funkcjonowania infrastruktury szerokopasmowej

Właśnie wchodzimy w epokę sztucznej inteligencji czy też przemysłu 4.0. Wyróżnikiem tego etapu rozwoju techniki jest inteligentne oprogramowanie. Stopień nasycenia infrastrukturą światłowodową ma dramatycznie rosnący wpływ na innowacyjny nurt wzrostu gospodarki. Istnieje pilna potrzeba stworzenia modeli biznesowych sprzyjających szybszemu rozwoju sieci światłowodowych. 
Doświadczenie uzasadnia tezę, że dynamiczny rozwój powszechnej infrastruktury sieciowej (czyli świadczącej usługi powszechne) możliwy jest tylko przy dużym zaangażowaniu Państwa. Tak powstały sieci transportowe (drogowe, kolejowe, wodne i powietrzne), komunalne (wodociągi i kanalizacja) i energetyczne (elektryczne, rurociągi). Potrzeba integracji procesów tworzenia i utrzymania sieci wynika głównie z faktu ich powszechności. W każdym węźle sieci potrzebny jest jednoczesny dostęp do wszystkich sieci usług powszechnych. Jest też prawidłowością, że sieci, które powstawały jako sieci należące do podmiotów prywatnych, wraz osiągnięciem waloru powszechności, zaczynają być w istotnym stopniu kontrolowane przez Państwo. Jest prawdopodobnym, że sieci światłowodowe również zaczną podlegać takiej ewolucji. Towarzyszyć temu będzie zmiana modeli biznesowych, w oparciu o które te sieci będą budowane i utrzymywane.  
Straty wynikające z niemożności prowadzenia zintegrowanych inwestycji w linie infrastrukturalne to źródło narastających frustracji. Nieefektywność obecnych modeli rozgrzewa dyskusje. Trzeba też wziąć pod uwagę, że to jest dziedzictwo, a nie nieudolność czy też niegospodarność. Musimy przyjąć do wiadomości, że stare modele biznesowe rządzące rynkiem infrastrukturalnym wymagają zmian. Wnioski płynące z dotychczasowych rozważań są tak daleko idące, że zniechęcają do podejmowania działań reformatorskich. Prawo regulujące planowanie, finansowanie, realizację inwestycji, utrzymywanie sieci i ich modernizacje ma decydujący wpływ na tempo rozwoju gospodarczego i innowacyjność. Odzwierciedlają to współczesne modele wzrostu gospodarczego oraz definicje konkurencyjności i innowacyjności. Przyspieszenie wzrostu gospodarczego wymaga wykorzystania tej wiedzy.

Teza główna panelu

Opracowanie i wdrożenie nowych modeli biznesowych budowy i utrzymania sieci światłowodowych oraz integracja procesów tworzenia i utrzymania infrastruktury to pilna potrzeba gospodarki opartej na wiedzy

Opis problemu

Warunkiem zmiany obecnego stanu rzeczy jest pełne i powszechne zrozumienie roli sieci szerokopasmowych, jako infrastruktury dla innowacyjności. Rośnie liczba zwolenników tezy, że każda nieruchomość powinna być jak najszybciej przyłączona do sieci światłowodowej. Pogląd ten jest podstawą modelu finansowania sieci w Korei i Japonii, gdzie ponad 70% punktów dostępu szerokopasmowego to przyłącza światłowodowe. W USA dostępy światłowodowe do tylko 10%, ale właśnie ruszyły wielkie programy budowy powszechnych sieci światłowodowych. Różnice poglądów na ten temat dobrze oddaje ranking europejski.
Wraz z Polską, końcowe pozycje zajmują Niemcy i Szwajcaria. W czołówce są Szwecja i Norwegia, ale też Litwa, Łotwa, Rumunia, Rosja i Bułgaria. Widać, że nieprawdziwa jest teza, iż jest to kwestia zamożności kraju. Ranking jest przede wszystkim odzwierciedleniem dominujących w danym kraju poglądów na temat optymalnych metod zapewnienia powszechnego dostępu szerokopasmowego oraz skuteczności systemów rozwoju infrastruktury. Przełomy technologiczne w informatyce, oprogramowaniu i technice komputerowej wygenerują dalszy szybki wzrost popytu na pasmo. Dziś nikt już nie kwestionuje potrzeby budowy powszechnej infrastruktury światłowodowej i bezprzewodowego usieciowienia urządzeń. W Polsce o poziomie inwestycji decyduje rachunek ekonomiczny operatora teleinformatycznego, który musi preferować opłacalność krótkoterminową. W rachunku nieobecne są straty edukacyjne, społeczne i przemysłowe wynikające z rosnącego zapóźnienia.
Obecne spory i nieporozumienia wynikają z braku decyzji Państwa o ustanowieniu twardych priorytetów dla inwestycji w sieci światłowodowe. Tylko Państwo może uruchomić instrumenty finansowe, warunki prawne i modele biznesowe, jakie w zeszłym wieku zastosowano do budowy powszechnych sieci elektroenergetycznych i sieci dróg dla transportu samochodowego. Przełom nastąpi wtedy, gdy przeważy pogląd, że dyskusja o opłacalności przyłącza światłowodowego jest tak samo bezprzedmiotowa jak dyskusja o opłacalności przyłącza elektroenergetycznego. Dopiero wtedy wejdą nowe regulacje prawne. To dzięki regulacjom prawnym nikt nie pyta, czy operatorowi sieci dystrybucji energii elektrycznej opłaca się doprowadzić prąd do nieruchomości. To jest obowiązek koncesyjny. Takie same regulacje prawne potrzebne są w odniesieniu do przyłączy światłowodowych. Elektryfikacja Polski zwiększyła procent przyłączonych gospodarstw z 15% do ponad 80% gospodarstw w ciągu 25 lat. Przyłącze elektryczne jest znacznie droższe niż światłowodowe. Powszechną elektryfikację Polski zrealizowano w latach 1945-70, to znaczy wtedy, gdy kraj był wielokrotnie biedniejszy. Biorąc pod uwagę dzisiejszy potencjał gospodarczy naszego kraju, wyposażenie w światłowody 100% przedsiębiorstw i 80% budynków mieszkalnych w ciągu najbliższych 10 lat nie przekracza możliwości naszej gospodarki.
Będzie to fundament powszechnego dostępu bezprzewodowego o przepustowości 1Gbps+. Wybór szerokości pasma to wynik badań zilustrowanych poniżej, przytoczonych w komunikacje UE. Jest to pasmo potrzebne osobie lub maszynie autonomicznej do prawidłowego funkcjonowania w przestrzeni otwartej.

W polityce cyfryzacji infrastruktury, koniecznym jest ograniczenie pól konfliktów operatorskich i stworzenie mechanizmów współpracy pomiędzy operatorami wszystkich typów sieci. Obowiązkiem prawnym wszystkich uczestników rynku (publicznych i komercyjnych) powinno być działanie na rzecz sprawnego rozwoju infrastruktury światłowodowej. Być może zmiany prawne powinny ustanowić segmentację rynku z podziałem na operatorską infrastrukturę światłowodową i sieć dostępową. 
Innych kompetencji wymaga budowa infrastruktury, a innych obsługa klienta końcowego. Dzięki segmentacji, powstaną bardziej sprzyjające warunki do optymalnego wykorzystania potencjału inwestycyjnego firm prywatnych, do budowy powszechnej sieci bezprzewodowej 5G (1Gbps+). Jest to koncepcja wynikająca z przekonania, że sukces wielkiego wysiłku inwestycyjnego teleinformatyki komercyjnej, wymaga silniejszego podparcia infrastrukturą światłowodową, bez której dostęp bezprzewodowy nie zapewni potrzebnego pasma.

Zagadnienia problemowe czyli pytania bez odpowiedzi:

• Zmiana systemu budowy sieci światłowodowych

Czy obecna metodyka badania opłacalności inwestycji światłowodowych ma sens? Co należy zrobić, aby przyłączenie każdej nowej nieruchomości do sieci światłowodowej było obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa?

• Co publiczne, co prywatne, a co wymaga partnerstwa publiczno – prywatnego

Jak samorządy i spółki infrastrukturalne powinny być zobligowane do tworzenia warunków przyjaznych inwestycjom w światłowody?

• Model biznesowy

Jak ustanowić rynek światłowodowej usługi infrastrukturalnej? Jakie mogłyby być zasady współpracy operatorów infrastruktury światłowodowej i sieci dostępowych? Czy możliwe jest rozdzielenie operatorów sieci światłowodowych i dostępowych tak jak w energetyce PSE – DSO?

Business models related to the broadband infrastructure

We are currently entering the era of AI, also known as the era of industry 4.0. A characteristic feature of this stage of technology development is the use of intelligent software. The level of fiber infrastructure saturation has a growing impact on the innovative economy development. There is an urgent need to develop new business models that will facilitate and boost the development of fiber networks. As our previous experience has proven, dynamic development of universal network infrastructure (the one that provides universal services) is possible only with the strong involvement of the State. That is how transport (road, rail, water and air), utility (waterworks and sewage) and energy (electricity, pipelines) networks were created. The necessity to integrate processes related to creation and maintenance of networks is mainly due to the fact that the access to them is universal. It it imperative that each network node has simultaneous access to all the universal service networks. It is also a general rule that once they become universally accessible, the networks created and owned by private entities become to a large extent controlled by the State. It is possible that the fiber networks will be subject to the same process. Will be accompanied by a change in business models, based on which the networks will be built and maintained. 
Losses resulting from the inability to conduct integrated investment in infrastructure lines become a source of an increasing frustration. The inefficiency of the current models is the subject of heated debates. We must, however, take into account that this is a part of our legacy, not a result of incompetence or mismanagement. We must understand that old business models that have been applied in the infrastructure market must be changed. The conclusions coming from the previous discussions are so far-reaching that they discourage any actions to implement reforms. The law governing the planning, funding, implementing, maintaining networks and their modernization has a decisive influence on the pace of economic development and innovation. It is reflected by the currently applied models of economic growth and by how competitiveness and innovativeness are defined. The acceleration of economic growth requires the use of this type of knowledge.
Main thesis of the discussion

Development and implementation of new business models, construction and maintenance of fiber networks and integration of processes of creation and maintenance of infrastructure are the most urgent tasks that should be faced in order to develop knowledge-based economy.

Description of the issue
A prerequisite for change of the current state of affairs is full and widespread understanding of the role of broadband networks as infrastructure in innovation. There is a growing number of supporters of the thesis that every piece of real estate should be immediately connected to the fiber network. This view is the basis of the model of financing networks applied by Korea and Japan, where more than 70% of access points to broadband are fiber connections. In the US, fiber connections account only for 10% of all access points, but the country has already launched massive projects related to the creation of universal fiber networks. Differences of views on this subject are clearly reflected by the following European ranking.
Along with Poland, the last positions are held by Germany and Switzerland. Sweden and Norway, but also Lithuania, Latvia, Romania, Russia and Bulgaria are in the forefront. As one can see, the thesis that this is a matter of the country’s prosperity is false. In the first place, the ranking reflects views prevailing in a given country and related to the optimal methods to ensure universal broadband access and efficiency of infrastructure development. Further technological breakthroughs in computer science, software and computer technology will additionally increase the demand for bandwidth. Today, no one challenges the need for the construction of universal fiber infrastructure and wireless networking devices. In Poland, the level of investments is determined by economic calculations made telco operators, who are naturally focused on short-term profitability. The calculations do not include educational, social and industry losses related to the increasing backwardness.
The current disputes and misunderstandings arise from the absence of the State’s decision to establish hard priorities for investments in fiber networks. Only the State can launch financial instruments as well as legal and business models, similar to those that during the last century were used to build a common power grid and road network for transport. The breakthrough will only come when the view that the discussion about the viability of a fiber optic connection is just as pointless as a discussion about the profitability of power connections becomes predominant. Only then new legal regulations become available. It is due to legal regulations that no one asks if it is financially rewarding for an operator of electricity distribution networks to supply electricity to a property. It is a matter of concession duties. The same regulations are needed with respect to the fiber connections. The electrification of Poland made it possible to increase the percentage of connected households from 15% to over 80% within 25 years. Electrical connection is much more expensive than fiber connection. The universal electrification of Poland was carried out in the years 1945-70, in the period, where the country was definitely poorer. Given the present economic potential of our country, it can be stated that providing fiber connection to 100% of companies and 80% of residential buildings in the next 10 years will not exceed the capabilities of our economy.
This will be the foundation of universal wireless access to 1Gbps + Internet. Such choice of bandwidth is the result of research illustrated below, listed in the communication of the EU. This is the bandwidth necessary for a person or an autonomous machine to function properly in an open space.
The main goal of the infrastructure digitization policy should be to minimize possibilities of conflicts between operators and to create mechanisms for cooperation between the operators of all types of networks. A legal responsibility of all the (public and commercial) market participants should be to promote the smooth development of fiber infrastructure. Perhaps the change in legislation should aim at establishing a segmentation of the market divided into operator-managed fiber-optic infrastructure and access network.
Other competencies are required for the construction of infrastructure and other for providing services to end customers. Market segmentation could help to create more favorable conditions for the optimal use of the investment potential of private companies, thus helping to build a universal wireless 5G (1Gbps +) network. It is a concept arising from the conviction that the success of the great investment efforts made by commercial ICT requires stronger support of fiber infrastructure, without which the wireless access networks will be unable to provide the necessary bandwidth.